Pryzmat – stosowany do rozdzielania lub rozpraszania wiązek światła.

Pryzmat to wielościan wykonany z materiałów przezroczystych (takich jak szkło, kryształ itp.). Jest szeroko stosowany w instrumentach optycznych. Pryzmaty można podzielić na kilka typów w zależności od ich właściwości i zastosowania. Na przykład, w instrumentach spektroskopowych „pryzmat dyspersyjny”, który rozkłada światło złożone na widma, jest częściej stosowany jako pryzmat równoboczny; w instrumentach takich jak peryskopy i lornetki, zmiana kierunku padania światła w celu dostosowania jego położenia obrazowania nazywana jest „pryzmatem pełnym”. „Pryzmaty odbijające” zazwyczaj wykorzystują pryzmaty prostokątne.

Bok pryzmatu: płaszczyzna, po której światło wchodzi i wychodzi, nazywana jest bokiem.

Główna część pryzmatu: płaszczyzna prostopadła do boku nazywana jest częścią główną. Ze względu na kształt części głównej pryzmat można podzielić na pryzmaty trójkątne, prostopadłe i pięciokątne. Główna część pryzmatu ma kształt trójkąta. Pryzmat ma dwie powierzchnie załamujące, kąt między nimi nazywany jest wierzchołkiem, a płaszczyzna przeciwległa do wierzchołka – podstawą.

Zgodnie z prawem załamania, promień przechodzi przez pryzmat i jest dwukrotnie odchylany w kierunku dolnej powierzchni. Kąt q między promieniem wychodzącym a promieniem padającym nazywa się kątem odchylenia. Jego wielkość jest określona przez współczynnik załamania n ośrodka pryzmatu oraz kąt padania i. Gdy i jest stałe, różne długości fal światła mają różne kąty odchylenia. W świetle widzialnym kąt odchylenia jest największy dla światła fioletowego, a najmniejszy dla światła czerwonego.